Joanna Warchoł

Prezes ZPAP Okręgu Krakowskiego

Krakowskie DIALOGI 2019 – wstęp do katalogu wystaw głównych 2019

          Po raz kolejny, Zarząd Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego jest organizatorem projektu o charakterze imprezy przeglądowej, która ma na celu promocję krakowskich artystów i wykazanie potencjału twórczego wielopokoleniowego, rodzimego środowiska profesjonalnych przedstawicieli sztuk pięknych.
„Krakowskie Spotkania Artystyczne 2017 – KONFIGURACJE. Malarstwo Rzeźba Rysunek”, jakie odbyły się w 2017 roku okazały się wielkim sukcesem i szkoda byłoby, aby ten sukces został zaprzepaszczony. Artyści potrzebują wsparcia i opieki, potrzebują kogoś, kto pochyli się nad ich doczesną twórczością i pomoże zaprezentować ją światu. ZPAP wydaje się być najodpowiedniejsze do tego, gdyż to właśnie ono, ponad 100 lat temu, zostało powołane do życia w celu niesienia artystom wszelkiego wsparcia i pomocy i lepiej niż jakakolwiek inna instytucja rozumie wielowarstwowy i bardzo złożony zakres problemów, z jakim twórcy borykają się na co dzień.
Pomysł zorganizowania ogólnokrakowskiej imprezy o charakterze rozległego festiwalu narodził się trzy lata temu. Był inicjatywą całkowicie nowatorską, gdyż nigdy wcześnie, w żadnym polskim mieście nie zrealizowano projektu o tak rozległym zasięgu, cechującego się jednolitą koncepcją przedstawianych zagadnień i kompleksową ich realizacją. W dobie mody na promowanie sztuki importowanej lub realizującej często kontrowersyjne, kuratorskie pomysły, zaniechanie prezentacji rodzimych artystów w milionowym mieście kultury, jakim jest Kraków, przywodzi na myśl frazę poety Stanisława Jachiewicza: Cudze chwalicie / swego nie znacie / sami nie wiecie / co posiadacie (…)
Dlatego też, obecność „Krakowskich Spotkań Artystycznych…” jest tak ważna, gdyż kilkutysięczne środowisko artystyczne Krakowa posiada wyjątkowy w skali całego kraju potencjał, którego korzenie sięgają setek lat wstecz – potencjał znany wybiórczo i wciąż niedoceniany zarówno przez krytykę, jak i decydentów.


Tegoroczny przegląd nosi tytuł „Krakowskie Spotkania Artystyczne 2019 – DIALOGI. Malarstwo Rzeźba Rysunek”. Jak sama nazwa wskazuje, jest próbą nawiązania rozmowy, wymiany poglądów, zdefiniowania zależności, wykazania różnic i podobieństw interpretacyjnych dzieł oraz postaw ich twórców. Stanowi punkt wyjścia do dyskusji o charakterze nie tylko artystycznym, ale również filozoficznym, humanistycznym i egzystencjalnym. Poprzez celowy dobór dziewięciu problemowych wystaw sięga do przeszłości i historii, poruszając również wieloaspektową problematykę współczesności. Tytułowy dialog prowadzony jest w szerokim zakresie: zarówno pomiędzy artystą i jego dziełem jak i samymi artystami, pomiędzy pokoleniami, twórcą a odbiorcą oraz różnymi koncepcjami w sztuce. Powinien stanowić bodziec do głębszego zrozumienia i łatwiejszego porozumienia, do zaakceptowania indywidualnych, często kontrowersyjnych postaw i kreacji, do wytworzenia odruchów tolerancji i szacunku dla odrębnego postrzegania rzeczywistości, a także do zauważenia zależności wynikających z przeciwstawnych założeń i ich świadomych realizacji. Wreszcie, dzięki owemu dialogowi powinno stać się łatwiejsze bliższe poznanie, na co niezaprzeczalny wpływ ma odważna wymiana myśli z możliwością uzasadnienia swych racji, lżejsze powinno być przekraczanie skostniałych barier i zweryfikowanie ugruntowanych opinii oraz zwiększona szansa na znalezienie wspólnego mianownika dla różnorakich idei.


W swym poznawczym i edukacyjnym charakterze twórczy dialog, w szerokim rozumieniu tego terminu, sięga do istoty tworzenia, prowokując dyskusję wykazującą przyczyny i skutki artystycznych działań. Będąc wykładnią indywidualnych poglądów, ma wpływ na poszerzanie horyzontów postrzegania rzeczy i zjawisk zarówno poprzez jego interlokutorów, jak i przez biernych odbiorców – obserwatorów-słuchaczy. Ma szansę stać się zaczynem do formułowania konstruktywnych wniosków i przeprowadzania analiz dążących do stworzenia syntetycznych i jednoznacznych recenzji oraz krytycznych opracowań. Każda polemika jest cenna i dlatego tegoroczne DIALOGI namawiają do jej zaistnienia, prowokując swym hasłem przewodnim i zrealizowanymi wystawami.
Na całokształt imprezy składa się dziewięć wystaw głównych organizowanych w galeriach sztuki i w przestrzeni miejskie Krakowa przez Zarząd ZPAP Okręgu Krakowskiego oraz 41 wystaw towarzyszących, odbywających się w instytucjach kultury i prywatnych galeriach sztuki. Poniżej, w skrócie przedstawiam charakterystykę wystaw głównych.
Tak więc, w miejskiej Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, prezentowane są dwie wystawy o zasięgu historycznym. Pierwsza z nich, zat. „ZPAP_ASP” przedstawia sylwetki artystów czynnie związanymi z tymi dwoma najstarszymi w Polsce ośrodkami kultury i sztuki, druga – „Pamięci Artystów Polski Niepodległej” jest pokłonem współczesnych, żyjących twórców w stronę tych, którzy swe życie poświęcili walce o niepodległość kraju lub wykazali się niezależnością na polu sztuki w okresie ostatniego 100-lecia. Kolejne pokazy to „Kontrasty” i „Relacje” goszczące w Pałacu Sztuki TPSP w Krakowie – prezentują one twórczość artystów dojrzałych i skonstruowane są na zasadzie podobieństw i różnic interpretacyjnych tożsamych malarskich i rzeźbiarskich tematów. W Galerii Białej CENTRUM Nowohuckiego Centrum Kultury zaistniali twórcy młodzi, których zadaniem było wykazać i uzasadnić swój „Punkt wyjścia” w wyborze twórczej drogi, zaś w Galerii Pryzmat króluje rysunek i zaproszeni uczestnicy wystawy „Alter Ego 2”, poprzez wskazanie swej bratniej, artystycznej duszy, przemawiają do odbiorcy w rzeczywistym dialogu różnych lecz bliskich duchowo artystycznych postaw. Galeria Promocyjna ASP to „Integracje”. Tutaj, w poetyckiej formie przechadzek samotnego marzyciela, prezentowana jest sztuka interdyscyplinarna, podkreślająca związki natury ze współczesną techniką. Bardzo ważna wystawą jest pokaz wielkogabarytowej rzeźby na krakowskich Plantach, zat. „Przestrzeni_znaczeń”, gdzie w otwartej przestrzeni i otoczeniu zieleni można podziwiać subiektywne odniesienia krakowskich rzeźbiarzy do kreowanej przez nich rzeczywistości.


Nie bez powodu nasza impreza obejmuje trzy podstawowe, klasyczne dyscypliny sztuki. W obecnej dobie istnego zachłyśnięcia się wszelkiego rodzaju działaniami interdyscyplinarnymi i multimedialnymi oraz ich stałą obecnością na wszystkich światowych pokazach sztuki, godne podkreślenia wydaje się to, co stanowi punkt wyjścia do wszelkich plastycznych kreacji. „Dialogi” obejmują również prace z powyższych dziedzin, traktując je jako pochodne tytułowych dyscyplin sztuki, będące uwspółcześnionym językiem kreacji i kolejnym etapem w rozwoju sztuk plastycznych. Jednak, to właśnie twórczość klasyczna, tzw. warsztatowa, w najgłębszym zakresie daje możliwość poznania autentycznego kunsztu artystycznego. W niej nie można oszukać i żadne zawoalowane, teoretyczne nadinterpretacje nie sprawdzają się, gdyż istnieje konkretna materia w postaci farb, materiałów rzeźbiarskich i rysunkowych oraz konkretne narzędzia do realizacji prac. Wbrew pozorom, ta niemodna obecnie sztuka ma się bardzo dobrze, jest powszechnie uprawiana, a jej twórcy zasługują na najwyższy szacunek i uznanie.


„Krakowskie Spotkania Artystyczne 2019 – DIALOGI” są formą artystycznego manifestu. Stanowią próbę wykazania w sposób jednoznaczny i wyrazisty tego, jak kształtuje się współczesna twórczość w obrębie wybranych dyscyplin sztuki, gdzie znajdują się jej korzenie, jakim ulega wpływom i trendom, w którym kierunku zmierza… Są formą przeciwwagi do coraz bardziej popularnego, katastroficznego poglądu o schyłku sztuki czy jej regresie i zbliżającym się upadku. Mnogość propozycji zaprezentowanych przez 260 zaproszonych artystów i obszar jaki wypełniają swymi dziełami powinny stanowić odpowiedź na wiele pytań, wątpliwości i dylematów.
Tak rozległy i trudny do wykonania projekt nie zaistniałby bez wiary w konieczność jego urealnienia i bez zaangażowania wielu osób. Dziękuję więc wszystkim tym, którzy uczestniczyli w pracach organizacyjnych, przyczynili się do realizacji wystaw i obecnego wydawnictwa oraz instytucjom, które udostępniły nam swoje galerie. Gorące podziękowania za wsparcie finansowe imprezy kieruję w stronę Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dziękuję również wszystkim artystom biorącym udział w poszczególnych wystawach głównych i towarzyszących za ich obecność w naszym kolejnym, lipcowym święcie sztuki!

Kraków, 05.05.2019






W dobrym towarzystwie…

„Krakowskie Spotkania Artystyczne 2019.– DIALOGI. Malarstwo Rysunek Rzeźba”, posiadające formę festiwalu sztuki, to prawdziwe święto artystów związanych z Krakowem. Organizowane po raz drugi w systemie biennalowskim i we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa, są wydarzeniem unikatowym w skali Polski, ponieważ jeszcze nigdy dotąd nie pojawiła się impreza, która z takim rozmachem i w tak szerokim zakresie prezentowała krakowskich twórców.


Koncepcja projektu narodziła się ponad trzy lata temu i wynikała z widocznego niedostatku prezentacji rodzimej twórczości w mieście, które zamieszkuje i z którym związanych jest zawodowo kilka tysięcy artystów zajmujących się wszelkimi dyscyplinami sztuk plastycznych oraz funkcjonuje kilkadziesiąt galerii i instytucji kultury. Tą lukę należało wypełnić imprezą na tyle rozległą, by uświadomiła wszystkim zakres potencjału, jaki posiadamy i który godzien jest zauważenia i promocji.
Na tegoroczne „Spotkania Artystyczne…” składa się 9 wystaw głównych organizowanych przez Zarząd Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego i 41 wystaw towarzyszących, organizowanych przez poszczególne galerie, które wyraziły chęć przyłączenia się do projektu. (…)


Wystawy towarzyszące prezentują pokazy zbiorowe lub indywidualne. Ekspozycje posiadają różne przesłania, ale jednoczy je krakowski rodowód i potrzeba uczestnictwa w dialogu który, jak sama nazwawskazuje, jest formą podjęcia dyskusji na temat sztuki we wszelkich możliwych aspektach i na wielu płaszczyznach porozumienia.
Punktem wyjścia pokazów są klasyczne dziedziny sztuki – malarstwo, rzeźba i rysunek, gdyż to właśnie one stanowią podstawę wszelkich działań plastycznych. Podkreślenie więc ich wagi jest bardzo ważne, zwłaszcza w obecnych czasach silnie opanowanych przez różnorakie aktywności interdyscyplinarne i multimedialne, wynikające w dużej mierze z postępu w zakresie możliwości technicznych i elektronicznych lub często z mody. (…)


Galerie, muzea i instytucje kultury biorące udział w projekcie rozsiane są po całym Krakowie, chociaż znakomita ich część ulokowanych jest w obrębie śródmieścia. Tak więc, całe miasto zespojone sztuką, stało się przez kilka wiosennych i letnich miesięcy jednym organizmem, żyjącym i oddychającym sztukami plastycznymi.


Tak duży odzew ze strony instytucji kultury i galerii, które promocją sztuki zajmują się na co dzień oraz ich udział w „Krakowskich Spotkaniach Artystycznych 2019 – DIALOGI. Malarstwo Rzeźba Rysunek”, napawają optymizmem. Są świadectwem rozumienia konieczności wspólnoty działań i potrzeby integracji środowiskowej. Okazuje się, że po raz kolejny inicjatywa Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego była potrzebna i została przychylnie przyjęta, za co serdecznie dziękujemy wszystkim tym, którzy rozumieją, jak ważną sprawą jest dbałość o rodzime dobra kultury i promocja artystów, którzy swe życie związali z naszym miastem.

czerwiec 2019





Krakowskie KONFIGURACJE 2017 – wstęp do katalogu wystaw głównych 2017

 

         „Krakowskie Spotkania Artystyczne 2017 – KONFIGURACJE. Malarstwo Rzeźba Rysunek” to projekt, którego pomysłodawcą i realizatorem jest Zarząd Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego. Głównym jego założeniem jest promocja krakowskich artystów w możliwie jak najszerszej skali, poprzez ukazanie możliwości i zakresu działań współczesnych rodzimych twórców, dla których miasto Kraków jest lub było domem i miejscem aktywności zawodowej.


Projekt posiada charakter kompleksowy i spójną koncepcję prezentacji podjętych zagadnień. Propaguje postawy oparte na świadomości tożsamości kulturowej i dojrzałości zawodowej oraz doświadczeniu wynikającym z ciągłości wykonywanej pracy twórczej. Prezentując potencjał rodzimych artystów i ich kreatywne postawy zamierza przedstawić Kraków, jako jeden z najważniejszych ośrodków artystycznych Polski i Europy, a twórców z nim związanych, jako godnych przedstawicieli sztuki drugiej połowy XX i początków XXI wieku.


Punktem wyjścia pomysłu zorganizowania imprezy o tak obszernym charakterze były owiane sławą, cykliczne (aczkolwiek nieco już zapomnianych) wystawy z ponad 40 lat wstecz – „Rzeźba Roku” i „ Spotkania Krakowskie”, kiedy to członkowie ZPAP OK organizowali lub współorganizowali pokazy aktualnej sztuki, będące znaczącymi wydarzeniami w skali nie tylko naszego miasta, ale i całego kraju. Drzemiący w naszym stowarzyszeniu potencjał twórczy w połączeniu z odwagą i determinacją wynikającą z sytuacji politycznej ówczesnych lat spowodował, że potrzeba zaistnienia oraz aspiracje pomysłodawców realizowały się w corocznych pokazach ambitnych, współczesnych prac rzeźbiarskich, malarskich, tkackich czy rysunkowych. Wystawy te miały równocześnie silny wpływ na integrację środowiska i rozwój twórczych ambicji jego członków, a poziom prezentowanych dzieł świadczył o wysokiej świadomości ich autorów, ciągłym rozwoju i twórczej rywalizacji.


Obecna impreza, odwołująca się do historycznych już starań naszych starszych kolegów, miała z jednej strony przypomnieć sylwetki ówczesnych uczestników wystaw, z drugiej zaś, poprzez prezentację dorobku kolejnych pokoleń, uwidocznić skalę wciąż trwającej ciągłości sztuki na najwyższym, światowym poziomie, w wymiarze zarówno klasycznym, jak i interdyscyplinarnym. Być może, będzie to pomocne w uchwyceniu podobieństw i różnic w postawach artystycznych, wynikających z wciąż zmieniających się trendów w sztuce światowej i w określeniu obszaru posiłkowania się we współczesnych kreacjach tradycjami mistrzów.


Oprócz powyższego, ważnymi jej czynnikami są: wyróżnienie znaczenia klasycznych dyscyplin sztuk plastycznych w wymiarze kierunków i trendów charakterystycznych dla teraźniejszości, zaznaczenie indywidualnych koncepcji interpretacyjnych rzeczy i zjawisk w świecie i rzeczywistości, w której żyjemy, prezentacja nowatorskich dokonań i pomysłów oraz zapoznanie odbiorców z ciekawymi kreacjami, mającymi wpływ na kształtowanie się wizerunku współczesnej sztuki, w wymiarze nie tylko krakowskim, ale ogólnopolskim i światowym.


Oczywiście wszystko te wymienione założenia mają charakter przekrojowy i, można powiedzieć, poglądowy, ze względu na liczne ograniczenia wynikające z niezależnych od organizatorów imprezy przyczyn. Niezaprzeczalnie jednak, mnogość wystaw i prezentowanych artystów stała się przyczynkiem do pewnej formy podsumowania tego, co w Krakowie w sztukach pięknych objętych tytułowymi dyscyplinami, się dzieje. Może stała się również pretekstem do podjęcia prób charakterystyki oblicza środowiska, jednego z najważniejszych artystycznie miast Polski oraz bodźcem do głębszych analiz i krytyk zarówno zbiorczo prezentowanej sztuki i jej kondycji, jak i zaistniałych w niej indywidualnych osobowości.

Podejmując się tego trudnego zadania, doskonale zdawaliśmy sobie sprawę z wielkiego ryzyka, jakie na siebie nakładamy. Obawy budziły nie tylko niespotykana dotąd rozległość działań, wielość wystaw i ilość ich uczestników, ale również wszelkie sprawy organizacyjne oraz decyzje logistyczne: określenie pola eksploracji, ustanowienie kierunków głównych koncepcji i związanych z nimi wyborów i doborów, charakter poszczególnych pokazów… Pomysł stworzenia przez stowarzyszenie twórcze o niewielkich możliwościach imprezy, będącej „świętem krakowskich artystów”, którzy przez jeden miesiąc roku zdominują miasto, był decyzją brawurową i szaloną, ale bez takich decyzji nie ma możliwości wyjścia poza utarte schematy i bezpiecznie zachowawcze postawy.

Nie bez powodu na hasło przewodnie „Krakowskich Spotkań Artystycznych 2017” został wybrany termin KONFIGURACJE. Posiada on szeroki zakres interpretacyjny oraz rozległe spektrum możliwości realizacyjnych poszczególnych elementów projektu, dopuszczając różnorodność zestawień wynikających z koncepcyjnych założeń, które pod wpływem celowych decyzji mogą ulec zmianie na inne, równie trafne i jednoznaczne. Konfiguracje aranżacyjne… ale przede wszystkim konfiguracje stylów, postaw artystycznych, języków wypowiedzi, siły przekazu… Podobieństwa i różnice, „racje” przedstawianych „figur” żyjące własnym życiem, na tyle, na ile artystyczna wizja twórcy uzasadnia ich istnienie, a ekspozycyjna konfiguracja podkreśla ich moc…

Kilkakrotnie spotkałam się z zarzutem, że nasza impreza zawężona jest do trzech dyscyplin sztuki, że zauważalny będzie brak w niej pozostałych. Uważam jednak, że zastrzeżenia te łatwo odeprzeć prostymi i oczywistymi argumentami, które poniżej, w wielkim skrócie, nakreślę.
Pierwszym z nich jest wyjściowa koncepcja projektu, który zawsze ograniczony być musi konkretnymi ramami, w tym przypadku ideą prezentacji dziedzin klasycznych, można powiedzieć – pierwotnych, na bazie których powstały i rozwinęły się kolejne, współczesne nam dyscypliny. Drugim – odwołanie się do „Rzeźb Roku” i „Krakowskich Spotkań”, w których główny nacisk położony był na rzeźbę i malarstwo; później dopiero pojawiły się inne stylizacje. Kolejnym – fizyczna niemożność nachylenia się nad całokształtem dokonań krakowskich twórców – dobór prezentowanych artystów uległby znacznemu ograniczeniu; przy tak wielkiej mnogości czynnych twórców Krakowa bardzo trudna byłaby selekcja i zredukowanie uczestników wystaw wyłącznie do niewielkich grup przedstawicieli danej dziedziny twórczości. Oczywiście, wspaniałe byłoby zorganizowanie rodzimego festiwalu sztuki obejmującego wszelki pola artystycznej aktywności i być może kiedyś tak się stanie jednak, póki co, nasze lipcowe, tegoroczne świętowanie, obejmujące tzw. „sztukę czystą” powinno okazać się satysfakcjonujące i w przekonywający sposób uzasadnić swe zaistnienie.

W „Krakowskich Spotkaniach Artystycznych 2017 – KONFIGURACJE” bardzo ważna jest obecność rzeźby i rysunku. Na temat tej pierwszej dużo się mówi, ale mało z tego wynika. Zbyt rzadko odbywają się jej prezentacje, zbyt słabo znani są szerokiej publiczności jej przedstawiciele. Tak naprawdę, wiedza na temat krakowskiej rzeźby zawęża się w znacznym stopniu do kręgów akademickich i nawet wśród historyków sztuki i krytyków niewielu potrafiłoby przeprowadzić rzetelną analizę tej najstarszej, sięgającej prehistorii, artystycznej działalności człowieka, w odniesieniu do naszych rzeźbiarzy przełomu XX i XXI wieku. Zauważalny jest i coraz częściej komentowany niedostatek rzeźby: niewielka ilość dobrych, nowocześnie projektowanych pomników, znikoma obecność obiektów rzeźbiarskich w przestrzeni miasta, bardzo niska świadomość społeczna w tej materii… Promocja rzeźby jest konieczna, a możliwość zapoznania publiczności z jej „owocami”, niezbędna i miejmy nadzieję, że nasze wystawy w pewnym stopniu przyczynią się do tego.
Podobnie, a może jeszcze gorzej, ma się kwestia rysunku. W Krakowie jest on prawie niezauważalny, pomimo że wielu profesjonalnych twórców nim się zajmuje prezentując swe prace na wystawach i festiwalach w Polsce i na całym świecie. Dość popularne pokazy szkicowników w postaci spontanicznych zapisków lub obecność rysunków będących dopełnieniem wystaw malarstwa lub rzeźby, w żadnym względzie nie wyczerpują wiedzy na temat rysunku, jako autonomicznej dziedziny sztuki. Tymczasem, dla wielu twórców techniki rysunkowe są ważną, a bywa że podstawową płaszczyzną wypowiedzi, która z niewiadomych powodów traktowana jest często jako pośledniejsza w stosunku do innych form kreacji.

Tegoroczne „Krakowskie Spotkania Artystyczne 2017 – KONFIGURACJE. Malarstwo Rzeźba Rysunek” to zaledwie zarys tego, czym możemy się poszczycić. Ale zarys zaakcentowany mocną, wyrazistą kreską, która bez względu na cokolwiek, powinna zostać zachowana w pamięci dzięki idei, mającej na celu konsolidację środowiska, ukazanie jego siły i powagi poprzez prezentację wielości tworzących go niepowtarzalnych osobowości i rozległość propozycji…
Cieszy bardzo, że ten unikatowy i ryzykowny z wielu względów projekt spotkał się z akceptacją nie tylko samych artystów, ale i krakowskich przedstawicieli kultury wszelkich szczebli. Uczestniczy w nim ok. 300 osób, wystawy główne, organizowane przez ZPAP Okręg Krakowski obejmują prestiżowe galerie i przestrzeń miejską, w 30 prywatnych galeriach i salach wystawienniczych muzeów i instytucji kultury odbędą się wystawy towarzyszące, prezentujące od maja do września br. indywidualne, bądź zbiorowe pokazy rodzimych twórców.

Ta wielka, artystyczna „manifestacja” nie mogłaby zostać zrealizowana bez finansowego wsparcia Gminy Miejskiej Kraków i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, za które bardzo serdecznie dziękuję. Wsparcie to jest wyrazem dobrej woli i zrozumienia dla inicjatywy, której istota opiera się na podstawowych przesłankach – konieczności promocji przedstawicieli sztuk pięknych, którzy swe prywatne lub zawodowe życie związali z Krakowem i dla których sztuka stała się wyborem, będącym jednym z najważniejszych elementów istnienia. Dziękuję również wszystkim osobom wspierających nas w ciężkiej, organizacyjnej pracy – pracownikom naszego biura, kuratorom wystaw i przede wszystkim uczestniczącym w projekcie artystom, będącym głównymi bohaterami całego wydarzenia.

20 maj 2017 Joanna Warchoł, Prezes ZPAP OK